Fota: vecteezy.com
— Na praciahu apošnich 15-20 hadoŭ u raźvitych krainach zachvorvańnia nyrak papoŭnili pieralik asnoŭnych pryčyn śmiarotnaści. Z čym, Ihar Mikałajevič, heta źviazana?
— Pierš za ŭsio, jak heta ni dziŭna prahučyć, z pośpiechami sučasnaj miedycyny. U minułym stahodździ ja byŭ na kanfierencyi ŭ Šviecyi i naviedaŭ adździaleńnie hiemadyjalizu (mietad pazanyračnaha ačyščeńnia kryvi pry vostraj i chraničnaj nyračnaj niedastatkovaści. — zaŭv. aŭt.) adnoj z klinik. Tady mianie ździviła poŭnaja adsutnaść tam maładych pacyjentaŭ. I kali ja pacikaviŭsia, čym heta tłumačycca, pačuŭ: pracazdolnym hramadzianam z surjoznymi niefrałahičnymi prablemami nyrki pierasadžvajuć (heta najlepšy varyjant reabilitacyi), a ŭ stacyjanarach lečać pažyłych, jakim u siłu roznych spadarožnych patałohij transpłantacyja orhanaŭ užo supraćpakazana. Siońnia ŭ Biełarusi prykładna takaja ž situacyja. Tamu prablemy z nyrkami i stanoviacca adnoj ź lidzirujučych pryčyn śmiarotnaści.
— Na jakija niefrałahičnymi patałohiii čaściej za ŭsio pakutujuć maładyja ludzi?
— Pieršym čynam hłamierułaniefrytam — autaimmunnym zachvorvańniem z roznymi humaralnymi i kletkavymi miechanizmami, pry jakim sam arhanizm źniščaje ŭłasnyja nyrki. Vyklikajuć jaho chraničnyja, niepralečanyja infiekcyi vierchnich dychalnych šlachoŭ: tanzility, anhiny, VRZ. A jašče moładź traplaje da nas niaredka sa spadčynnymi patałohijami, u pryvatnaści, hienietyčna determinavanym polikistozam.
— Akramia infiekcyj i spadčynnaści, jakija faktary ryzyki dla nyrak?
— Ich vielmi šmat. Nyrki — orhan nie tolki močavydzialalnaj, ale i endakrynnaj sistemy. Naprykład, pryčynami mačakamiennaj chvaroby mohuć być i spadčynnaść, i žorstkaja, z vysokim utrymańniem solaŭ kalcyja pitnaja vada, i patałohija ščytapadobnaj załozy, i parušeńni minieralnaha abmienu, i hetak dalej. Niaredka kamiani źjaŭlajucca ŭ ciažarnych maładych zdarovych žančyn z-za parušeńniaŭ adtoku mačy i harmanalnaha fonu. U stałym uzroście niefrałahičnyja prablemy časta ŭźnikajuć jak śledstva cukrovaha dyjabietu i hipiertenzii. Etyjałohija šerahu nyračnych zachvorvańniaŭ da hetaha času nie zusim zrazumiełaja.
— Ci jość u niefrałahičnych zachvorvańniaŭ ahulnyja simptomy, źniešnija prajavy, jakija pavinny adrazu naściarožyć?
— Na prablemy z nyrkami moža pakazvać pavyšeńnie cisku (arteryjalnaja hipiertenzija i niefrałahičnyja patałohii ciesna źviazany adzin z adnym), hałaŭnyja boli, «šapka» pieny pry mačavypuskańni. Kali niama hienietyčnaj schilnaści da aciokaŭ, a vy raptam pačali ich zaŭvažać pad vačyma, na łytkach noh, — heta taksama sihnał dla zaniepakojennaści. Pryčym, kali tvar i nohi aciakajuć da viečara, varta zapadozryć kardyjałahičnyja prablemy, a voś kali takija simptomy nazirajucca ranicaj, to varta źviarnucca da niefrołahu. Na nyračnuju niedastatkovaść u pažyłych mužčyn, jakija majuć prablemy z pradstalovaj załozaj, pakazvaje častaje načnoje mačavypuskańnie. Niaredka nyračnyja zachvorvańni ničym siabie nie vydajuć. Nie vypadkova hłamierułaniefryt zavuć cichim zabojcam: jon moža dosyć doŭha nijak nie vyjaŭlacca.
— Jakija abśledavańni zvyčajna rekamiendujuć pry nyračnaj patałohii?
— Usio zaležyć ad kompleksu simptomaŭ i prajaŭ chvaroby ŭ pacyjenta. Vybar i abjom daśledavańniaŭ dyktuje klinika zachvorvańnia i spadarožnych patałohij. UHD nyrak, izatopnaja renthienahrafija, punkcyjnaja bijapsija, dynamičnaja scyntyhrafija, kancentracyjnyja indeksy — heta daloka nie poŭny pieralik taho, što moža pryznačyć niefrołah dla ŭdakładnieńnia dyjahnazu. I viadoma, urač nakiruje zdać maču — mienavita hety analiz adrazu vyjaŭlaje adchileńni ad normy ŭ rabocie nyrak. Źjavilisia ŭ mačy erytracyty, lejkacyty, białok i h. d. — heta dokaz niaščaścia. Časam tolki analiz mačy i moža pakazać na parušeńni ŭ nyrkach.
— Adnym z raspaŭsiudžanych niefrałahičnych zachvorvańniaŭ u maładych vy nazvali hienietyčna determinavanych polikistoz. Heta značyć schilnaść da kist u nyrkach uspadkoŭvajecca? Nakolki heta niebiaśpiečnaja patałohija?
— Kisty byvajuć roznymi. Polikistoz, multykistoz nyrak, kistoznaja dispłazija pieradajucca pa spadčynie i patrabujuć pilnaj uvahi śpiecyjalistaŭ. Punkcyju kist (prakoł i adsmoktvańnie źmieściva. — Zaŭv. aŭt.) robiać tolki pry ŭskładnieńniach, jakija ŭjaŭlajuć pahrozu žyćciu. U inšych vypadkach vydalać ich niemetazhodna. U pažyłym uzroście niaredka źjaŭlajucca salitarnyja kisty. U 90% pacyjentaŭ jany dabrajakasnyja i patrabujuć tolki štohadovaha kantrolu šlacham vykanańnia UHD. Tolki pry krytyčnym roście kist, ich złajakasnym charaktary nieabchodna miedycynskaje ŭmiašańnie.
— Pry surjoznych prablemach z nyrkami najlepšym mietadam reabilitacyi vy nazvali transpłantacyju orhana. A nakolki dla niefrałahičnych pacyjentaŭ efiektyŭnaja miedykamietoznaja terapija?
— Da transpłantacyi nyrak, zamiaščalnaj nyračnaj terapii, hiemadyjalizu źviartajucca ŭ tych vypadkach, kali astatnija mietady vyčarpany. Źjavilisia preparaty, jakija dazvalajuć dasiahać ustojlivych remisij, zachoŭvać funkcyju nyrak doŭhija hady navat pry surjoznych dyjahnazach. Vielmi važny faktar pośpiechu ŭ lačeńni — staŭleńnie samich pacyjentaŭ da pryznačeńniaŭ urača. Kali čałaviek vykonvaje ich, to, jak praviła, jon dasiahaje remisii. Kali ihnaruje rekamiendacyi, toj stan paharšajecca, i niepaźbiežnyja krajnija miery.
— Ci źviartajeciesia vy ŭ lačeńni pacyjentaŭ da BADaŭ, travianych nastojaŭ? Nakolki ličycie ich efiektyŭnymi?
— Pry abvastreńniach nijakija lekavyja srodki raślinnaha pachodžańnia prymać nie rekamiendujecca. A voś dla padtrymańnia remisii jość pieralik preparataŭ. U hety pieryjad travianyja zbory byvajuć dastatkova efiektyŭnyja. BADy my nie vykarystoŭvajem.
— Sposab žyćcia ludziej ź niefrałahičnaj patałohijaj prykmietna adroźnivajecca ad taho, jaki viaduć zdarovyja ludzi? U ich šmat abmiežavańniaŭ?
— Pry nyračnaj zamiaščalnaj terapii, na aparacie «štučnaja nyrka», hiemadyjalizie pacyjenty ŭvieś čas znachodziacca pad nazirańniem urača. Im treba bierahčy siabie ad pieraachaładžeńniaŭ, prastud, roznych ekstremalnych vidaŭ sportu. Dla takoj katehoryi niebiaśpiečna lubaja vakcynacyja.
Padčas epidemii COVID-19 pierad nami stajała surjoznaja dylema: ci pryvivać pacyjentaŭ z aktyŭnaj formaj hłamierułaniefrytu i jakija pieranieśli transpłantacyju nyrak. Pry hienietyčna determiniravanym polikistozie vyklučajucca fizičnyja nahruzki, traŭmatyčnyja vidy sportu, jakija mohuć pryvieści da padzieńniaŭ i traŭmaŭ.
Pry patahienietyčnaj terapii pacyjentam treba paźbiahać znachodžańnia na soncy, nie naviedvać salaryj. Kali funkcyja nyrak parušana, varta vykonvać dyjetu, nie vykonvać ciažkaj fizičnaj pracy. Na etapie terapii, jakaja padtrymlivaje, pry dasiahnieńni stojkaj remisii i adsutnaści sistemnych zachvorvańniaŭ zvyčajna dazvalajuć viarnucca da narmalnaha žyćcia.
— Siarod vašych pacyjentaŭ bolš mužčyn ci žančyn?
— Prykładna paroŭnu. Choć niekatoryja chvaroby (naprykład, pijałaniefryt) u maładym uzroście čaściej sustrakajucca ŭ žančyn — jany bolš schilnyja infiekcyjam močapałavych šlachoŭ z-za ich anatamičnych asablivaściaŭ. Mužčyny pakutujuć hetym zachvorvańniem, jak praviła, u pažyłym uzroście z-za ciažkaściaŭ adtoku mačy z nyrak z pryčyny zvužeńnia praśvietu ŭretry, pavialičanaj prastataj pry adenomie.
— Byŭ pieryjad, kali maładyja žančyny, prytrymlivajučysia kapryzam mody, nie ličačysia z nadvorjem, chadzili z aholenaj pajaśnicaj. Heta dadało niefrołaham raboty?
— Biezumoŭna. Mienavita tady z-za pieraachaładžeńniaŭ prykmietna vyrasła kolkaść pacyjentak ź pijałaniefrytami. Na ščaście, takaja moda abminuła. Ale ciapier ja adznačaju inšuju tendencyju, jakaja vielmi niepakoić.
Raście patałohija nyrak, vyklikanaja bieskantrolnym pryjomam abiazbolvalnych, niesteroidnych, supraćzapalenčych preparataŭ (takich, jak ibuprafien, MiH 400 i da t. p.). Čałaviek ź niefrałahičnymi prablemami pry bolach u kalennym sustavie biez kansultacyi sa śpiecyjalistam pačynaje prymać abiazbolvalnaje i praz 3-5 dzion traplaje da nas z vostrym paškodžańniem nyrak. Časam heta nastolki ciažkija pacyjenty, što davodzicca padłučać ich da aparata «štučnaja nyrka».
— Ihar Mikałajevič, u čym zaklučajecca prafiłaktyka niefrałahičnaj patałohii? Što lubiać nyrki, a što — nie?
— Nyrki, jak i ŭsie našy orhany, lubiać zdarovy sposab žyćcia. U tych, chto paŭnavartasna siłkujecca, vykonvaje pitny režym, nie marnatravić salonym, nie palić, padtrymlivaje siabie ŭ dobraj fizičnaj formie, hartujecca, vykonvaje režym pracy i adpačynku, nie pakutuje atłuścieńniem, šancy paźbiehnuć prablem z nyrkami prykmietna vyšej. Ale niama tych, chto zastrachavany ad infiekcyjnych i virusnych zachvorvańniaŭ, a značyć, i ad niefrałahičnych patałohij jak ich śledstva.
Tamu paŭtarusia: prafiłaktyka surjoznych prablem z nyrkami — svoječasovaje vyjaŭleńnie parušeńniaŭ u ich rabocie. Pieranieśli VRZ, tanzilit, anhinu, — praz 2 tydni paśla akryjańnia zdajcie analiz mačy.
Čytajcie taksama:
U minskaj balnicy paśla ŭkołu raspaŭsiudžanaha antybijotyku pamior pacyjent
«Sport u tabletcy». Navukoŭcy raspracavali preparat, jaki «zamianiaje» fizičnyja praktykavańni
