Park vysokich technałohij. Fota: Tut.by
Skacilisia na 5 hadoŭ nazad
Pavodle papiarednich źviestak, za minuły hod ličba zaniatych u IT skaraciłasia na 17,6 tysiačy čałaviek. Apošni raz prykładna stolki ludziej pracavała ŭ halinie ŭ 2019 hodzie.
Pikavym i adnačasova apošnim hodam, kali ŭ biełaruskim IT naziraŭsia pryrost zaniatych, byŭ 2021 hod. Tady ŭ hetaj śfiery pracavali 108 tysiač śpiecyjalistaŭ. Pa vynikach 2023 hoda takich zastałosia kala 88 tysiač.
Skaračeńnie kolkaści zaniatych u halinie tłumačycca adtokam kampanij i śpiecyjalistaŭ u inšyja krainy. Hałoŭnym čynam u Polšču i Litvu.
Akramia taho, častka kampanij, jakija farmalna zastajucca ŭ Biełarusi, skaracili kolkaść supracoŭnikaŭ biełaruskich padraździaleńniaŭ. Ad poŭnaha sychodu niekatorych ź ich utrymlivaje tolki biełaruskaje zakanadaŭstva, jakoje nie dazvalaje im heta zrabić.
Biełaruś — hublaje, a Polšča — prymaje
Za košt skaračeńnia ajcišnikaŭ u Biełarusi, ich kolkaść, jak i kolkaść kampanij ź biełaruskimi karaniami, raście ŭ susiednich krainach. Najpierš u Polščy.
Varšava. Fota: Jacek Kadaj/Getty Images
Pavodle źviestak Centra ekanamičnaj infarmacyi na 2023 hod, u Polščy naličvałasia 412 IT-kampanij ź biełaruskim kapitałam. Dla paraŭnańnia, u 2021 hodzie takich było 164.
Pa infarmacyi Asacyjacyi biełaruskaha biznesu za miažoj (ABBA), tolki letaś u Polščy źjaviłasia 124 IT-kampanii ź biełaruskim karaniami. Usiaho pradstaŭniki IT-haliny składajuć kala 8% ad ahulnaj kolkaści biełaruskaha biznesu ŭ Polščy.
U ciapierašni čas IT zajmaje druhoje miesca pa papularnaści, sastupajučy pa kolkaści tolki śfiery «transpart i łahistyka».
U Litvie IT-kampanii ź biełaruskimi karaniami rehularna zajmajuć lidzirujučyja pazicyi ŭ śpisie najbolš bujnych padatkapłacielščykaŭ u halinie, ale prytok novych u hetuju krainu amal spyniŭsia.
Vilnia. Fota: «Naša Niva»
Letaś u Litvie źjaviłasia tolki dźvie novyja IT-kampanii ź biełaruskim kapitałam (pavodle infarmacyi ABBA). U 2022 hodzie takich było 11, a ŭ 2021 — 17. Usiaho ŭ Litvie pracuje 62 IT-kampanii ź biełaruskim kapitałam.
Ahułam u Litvie biełarusami zarehistravana 833 jurydyčnyja asoby.
U Łatvii i Estonii biełaruski biznes amal nie pryrastaje, pakolki hetyja krainy spynili vydaču novych DNŽ hramadzianam Biełarusi, aproč humanitarnych vypadkaŭ.
Vice-prezident Asacyjacyi biełaruskaha biznesu za miažoj Sierž Naŭrodski adznačaje, što asnoŭnaj i ledź nie adzinaj krainaj, dzie biełaruskija IT-kampanii praciahvajuć davoli masava źjaŭlacca, zastajecca Polšča.
«Rełakiejt biełaruskaha IT, jak i adkryćcio inšych biznesaŭ, u krainach Bałtyi amal spyniŭsia. Naprykład, za 2023 hod u Estonii źjaviłasia ŭsiaho 9 novych jurydyčnych asob ź biełaruskim kapitałam, u Łatvii — 10. Krychu lepš situacyja ŭ Litvie, tam letaś biełarusy zarehistravali 58 kampanij.
Pakolki Polšča na biahučy momant zastajecca najbolš spryjalnaj krainaj dla lehalizacyi, to bolšaść inviestaraŭ jak ź IT, tak i ź inšych halin vybiraje mienavita jaje».
Jak hety praces adbivajecca na biełaruskaj ekanomicy?
Da pačatku poŭnamaštabnaj vajny va Ukrainie, dzie naša kraina stała suahresaram, IT źjaŭlałasia adnym z asnoŭnych drajvieraŭ rostu biełaruskaj ekanomiki. Da 2022 hoda kolkaść ludziej, zaniatych u halinie, imkliva rasła.
Tak, naprykład, pa vynikach 2019 hoda, pryrost skłaŭ 12,7%, u 2020-2021 hadach — 9,9 i 9,7% adpaviedna.
Adnak, užo pa vynikach 2022 hoda kolkaść zaniatych skaraciłasia na 2,2%.
Skaračeńnie kolkaści zaniatych u IT — adčuvalnaja prablema dla ekanomiki
Ekśpiert BEROC Anastasija Łuzhina adznačaje, što IT u Biełarusi praciahvaje znachodzicca ŭ stahnacyi.
«Asnoŭny adtok kadraŭ naziraŭsia ŭ 2022-2023 hadach, kali ź Biełarusi rełakavalisia nie tolki asobnyja supracoŭniki, a cełyja kampanii. Siońnia rełakacyja ajcišnikaŭ maje pavolny charaktar», — adznačaje Łuzhina.
Na dumku ekanamista, sioleta my budziem nazirać źnižeńnie tempaŭ skaračeńnia zaniatych u IT.
«Bolšaść tych, chto chacieŭ źjechać i byŭ hatovy da hetaha, užo zrabili heta. Pa šerahu pryčyn usie ajcišniki nie mohuć rełakavacca, tamu bolšaja častka ŭsio ž zastaniecca žyć i pracavać u krainie. Tym nie mienš, skaračeńnie kolkaści zaniatych u IT-śfiery sa 108 tysiač u 2021 hodzie da 88 tysiač u 2023-m źjaŭlajecca adčuvalnym dla ekanomiki.
U 2022 hodzie niehatyŭny ŭkład u pryrost VUP ad IT skłaŭ 0,9%, u 2023 hodzie — minus 0,3%.
Taksama amal u dva razy ŭ paraŭnańni sa studzieniem 2022 hoda skaraciłasia dola IT-siektara ŭ VUP. U apošnim davajennym miesiacy na IT prypadała 7% u VUP Biełarusi, u studzieni 2023 — 5,6%. U studzieni hetaha hoda dola IT u VUP źniziłasia da 3,8%», — adznačaje Łuzhina.
Na dumku ekśpierta, kali b Biełaruś nie stała suahresaram u vajnie Rasii suprać Ukrainy, IT-siektar praciahnuŭ by raści i raźvivacca, choć i nie takimi tempami.
Ilustracyjny zdymak. Fota: «Naša Niva»
«Ahulnasuśvietny trend taki, što rost u IT z 2023 hoda ŭžo nie taki imklivy, tamu navat biez vajennaha faktaru nam naŭrad ci b udałosia mieć pryrost pa kolkaści zaniatych u 10% na hod, ale jon byŭ by.
Prablemy ŭ biełaruskim IT abumoŭleny tym, što, pa-pieršaje, mnohija zakazčyki nie chočuć pracavać z kampanijami z taksičnaj jurysdykcyjaj, pa-druhoje — praz toje, što isnujuć składanaści z praviadzieńniem raźlikaŭ», — adznačaje ekśpiert.
Biełaruś hublaje ludziej z vysokimi dachodami, jakija tracili hrošy ŭnutry krainy. Mnohija źjechali razam ź siemjami, što budzie mieć doŭhaterminovy niehatyŭny efiekt nie tolki dla ekanomiki, ale i dla demahrafii.
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»Čytajcie taksama:
Polšča pierastała vypuskać u Biełaruś luksavyja aŭto pa prośbie Łatuški?
Rekrutynhu ciapier amal što niama, heta vam luby, chto pracuje ŭ IT skaža. Jak prykład, na dev.by niadaŭna byŭ artykuł "Na rynkie IT-vakansij opiať dno — poka samoje hłubokoje. My iźmierili", dzie statystyka -- ŭ siarednim 14000 vakansijaŭ u 20-22 hady, i kala 3500 na prykancy prošłaha hodu. Tam, kali što, ulik idzie siarod usich biełaruskich kampanijaŭ, i tych, što za miažoj taksama.
Kali ŭ vas mała dośvidu, to pracu zuśm nie znajści. Chto nižej za midła -- švach, pracu šukajuć pa paŭhady-hod. Stažyrovak dla džunoŭ niama.
Nu i hałoŭnaje -- zarobki albo nie vyraśli ad słova zusim, albo navat upali. Pa sakretu skažu, što ŭ Miensku na niekatorych pradpryjemstvach kštałtu Pielenh, Adani, Płanar zarobki ŭžo značna vyšej za ajcišnyja. Hetym asabliva nie śvieciać, bo padnialisia jany na vajskovych zamovach z Rasiei na ŭsialakaje abstalavańnie, i nia chočuć jašče bolš pad sankcyi traplać. Heta nie ŭdalonka sa smuzi, kaniešnie, režymnyja abjekty jak nijak, ale premii pa paŭtary tysiačy dalaraŭ niekalki razoŭ na hod kažuć sami za siabie.
To bok viek ajci ŭžo ŭsio, prajšoŭ. Taki voś čas