Kruoniskaja hidraakumulujučaja elektrastancyja. Litva. Fota: Wikimedia Commons
Hidraakumulujučaja elektrastancyja (HAES) — śpiecyjalny vid hidraelektrastancyj, jakaja vykarystoŭvajecca dla vyraŭnoŭvańnia sutačnaj nieadnarodnaści hrafika elektryčnaj nahruzki.
Jany pracujuć pa pryncypie nazapašvańnia enierhii ŭ vyhladzie patencyjnaj enierhii vady ŭ vierchnim vadaschoviščy i jaje pieraŭtvareńni ŭ elektryčnuju enierhiju ŭ nižnim praz turbiny i hienieratary.
U pieryjady pikavaha popytu HAES vypracoŭvajuć darahuju pikavuju enierhiju, skidajučy vadu ź vierchniaha vadajoma ŭ nižni.
Usio adbyvajecca imhnienna: siłavuju ŭstanoŭku možna vyvieści sa stanu spakoju na poŭnuju mahutnaść prykładna za sotniu siekund. Takaja hnutkaść robić hetyja sistemy zachoŭvańnia asabliva kaštoŭnymi dla enierhietyki.
Hidraelektraenierhija z hidraakumulavańniem dazvalaje ekanomić enierhiju z «pieraryvistych krynic» (takich jak soniečnaja enierhija, viecier) i inšych adnaŭlalnych krynic abo zališniuju elektraenierhiju z krynic pastajannaj bazavaj nahruzki ŭ pieryjady bolš vysokaha popytu.
Jak pracuje
Hidraakumulujučaja elektrastancyja vykarystoŭvaje vadu dla zachoŭvańnia i vypracoŭki enierhii. Abjekt składajecca z dvuch basiejnaŭ na roznaj vyšyni. Pamiž saboju jany złučany napornym vałam i padziemnym pamiaškańniem, u jakim znachodziacca pompy, turbiny i hienieratary.
Voś jak pracujuć hidraakumulujučyja elektrastancyi: vada padaje źvierchu praz svajho rodu vielizarny vadapravodny kran i ciače praz turbiny na šlachi da nižniaha reziervuara. Jany pryvodziać u dziejańnie hienieratary, jakija vypracoŭvajuć elektraenierhiju. Fota: Wikimedia Commons
Vierchni basiejn HAES moža być štučnym ci naturalnym (naprykład, voziera), nižnim basiejnam časta słužyć vadajom, jaki ŭtvaryŭsia z pryčyny pierakryćcia raki płacinaj. Adna ź pieravah HAES składajecca ŭ tym, što jany nie zaležać ad siezonnych vahańniaŭ ścioku vady.
Dla pierapampoŭki vady ź nižniaha ŭ vierchni basiejn vykarystoŭvajucca pompy ci abaračalnyja hidraahrehaty, jakija pracujuć na tannaj elektraenierhii, atrymanaj ad inšych krynic u pieryjady nizkaha popytu. Čym vyšej uzrovień vady ŭ vadaschoviščy, tym vyšej mahutnaść dastupnaj enierhii.
Takaja elektrastancyja taksama prymianiajecca dla «zachoŭvańnia enierhii», vypracavanaj źmiennymi krynicami, naprykład, soniečnaj enierhii abo enierhii vietru. Pierapampoŭka vady ažyćciaŭlajecca, kali vypracoŭvajucca soniečnaja i/ci vietravaja enierhija, jakaja zatym «zachoŭvajecca» ŭ vyhladzie patencyjnaj enierhii, składzienaj u vadzie, a zatym pry nieabchodnaści moža być znoŭ transfarmavanaja ŭ enierhiju.
U čym karyść
Pa danym Hłabalnaj bazy pa zachoŭvańniu enierhii Ministerstva enierhietyki ZŠA na hidraakumulujučyja elektrastancyi prypadała kala 90% zachoŭvajemaj enierhii. Enierhaefiektyŭnaść hidraakumulujučych schoviščaŭ varjirujecca ad 70% da 80%. Niekatoryja krynicy śćviardžajuć, što jana dasiahaje 87%.
Aptymalnaja kolkaść hidraakumulujučych stancyj robić enierhasistemu ŭstojlivaj i stabilnaj da mahistralnych avaryj i niepradbačanych pikavych spažyvańniaŭ, raptoŭnych avaryj na inšych hienieryrujučych abjektach. Kali vierchni vadajom źbiraje značnuju kolkaść apadkaŭ ci siłkujecca rakoj, to takaja elektrastancyja moža być čystym vytvorcam enierhii, jak tradycyjnaja hidraelektrastancyja.
Raspaŭsiudžanaść u śviecie
Ciapier u śviecie dziejničaje kala 250 takich elektrastancyj. Naprykład, u Litvie heta Kruoniskaja hidraakumulujučaja elektrastancyja , jakaja pačała pracavać u 1992 hodzie.
Na pieršym miescy pa vytvorčaści elektraenierhii pry dapamozie hidraakumulujučych elektrastancyj znachodzicca Šviejcaryja. U krainie takija elektrastancyi vypracoŭvajuć bolš za treć usioj elektraenierhii.
Ale ź piaci najbolš mahutnych HAES try znachodziacca ŭ Kitai, dźvie ŭ ZŠA i adna ŭ Japonii. A sukupnaja mahutnaść takich elektrastancyj ZŠA i Japonii składaje kala 40% sumarnaj mahutnaści HAES płaniety.
Budaŭnictva takich sistem časta patrabuje surjoznych umiašańniaŭ u pryrodu i łandšaft, bo nieabchodna pierakryvać raku i zataplać vialikija ŭčastki ziamli. Kab źvieści da minimumu ŭździejańnie na navakolnaje asiarodździe, niekatoryja elektrastancyi znachodziacca poŭnaściu pad ziamloj.
Čytajcie jašče:
Hiermanija razhladaje mahčymaść viarnucca da atamnaj enierhietyki
Soniečnaja enierhietyka ŭ Hiermanii: usio bolš sonca, panelaŭ i inviestycyj
