Украінскія вайскоўцы ў 2014 годзе. Фота: segodnya.ua
Гэтаму папярэднічала анексія Крыма, падзеі так званай «рускай вясны» на паўднёвым усходзе Украіны, стварэнне ў Данецку 7 красавіка «ДНР». Аднак ніводная з гэтых падзей не суправаджалася баявымі дзеяннямі, хаця зброя ў ход ужо пускалася. Рэальныя баі пачаліся менавіта са Славянска, калі туды прыйшоў Гіркін, піша «Политика страны».
Як успаміналі затым удзельнікі падзей, гэты рэйд быў узаемазвязаны з абвяшчэннем «ДНР», з'яўляючыся часткай агульнага плана арганізацыі «паўстання» на ўсходзе Украіны (працэс гэты тады курыраваў расійскі «праваслаўны алігарх» Канстанцін Малафееў).
Вайна на Данбасе стала свайго роду рэпетыцыяй сёлетняй Вялікай вайны. Прычым, што характэрна, пайшлі падзеі амаль па адным і тым жа сцэнары.
І ў тым, і ў іншым выпадку расіяне пачалі дзейнічаць авантурна, не разлічыўшы ні ўласныя сілы, ні сілу супраціву Украіны.
Аднак на першым этапе, за кошт эфекту нечаканасці, ім спадарожнічаў поспех. У красавіку-маі 2014 года «ЛДНР» змаглі ўсталяваць кантроль над найбуйнейшымі гарадамі Данбаса. Таксама як і ў пачатку ўварвання ў 2022 годзе расіяне змаглі захапіць значныя тэрыторыі.
Але ўжо ў маі 2014 года супраціў украінскіх войскаў узмацніўся і стала ясна, што наспявае паўнавартасная вайна, у якой сепаратысцкія фармаванні не змаглі б адужаць УСУ, а ў Крамлі напроста ўмешвацца сіламі расійскага войска гатовыя не былі (калі б супраць РФ тады былі б уведзеныя тыя ж санкцыі, што і зараз, то расійская эканоміка была б знішчана).
І ў чэрвені 2014 года было заключанае перамір'е, Парашэнка ўпершыню сустрэўся з Пуціным у «Нармандскім фармаце», пачаліся перамовы аб нейкай форме аўтаноміі для Данбаса. Тады абмяркоўваліся пагадненні накшталт пазней заключаных менскіх. Аднак Парашэнка, пасля некаторых ваганняў, вырашыў пайсці іншым шляхам — не згаджацца на кампрамісы, а пачаць з 1 ліпеня маштабнае наступленне з мэтай поўнага разгрому «ЛДНР». ЗША рашэнне падтрымалі.
У ліпені 2014 года УСУ дабіліся поспехаў. Былі вызвалены значныя тэрыторыі. Аднак гэтым разам ужо прэзідэнт Пятро Парашэнка недаацаніў сілу супраціву суперніка. А галоўнае — гатоўнасць РФ няхай абмежавана, але ўмяшацца ў вайну.
Па выніку, ужо да 10-х дзён жніўня ўкраінскі наступ, акрамя некаторых участкаў, быў спынены, ВСУ пацярпелі паражэнне ў прыгранічнай бітве («Ізварынскі кацёл»), а потым, пасля ўводу «абмежаванага кантынгенту» расійскіх войскаў, здарыўся Ілавайскі кацёл.
Пасля гэтага Парашэнка пагадзіўся падпісаць Мінскія пагадненні.
