Відэасустрэча прэзідэнта ЗША Джо Байдэна і старшыні КНР Сі Цьзінпіна. 15 лістапада 2021 года. Фота: Sarah Silbiger/UPI/Bloomberg via Getty Images
У апошнія гады ЦРУ ўсё больш канцэнтруецца на Кітаі, бачачы ў ім галоўнага стратэгічнага суперніка ЗША. Таму амерыканскія агенты шукаюць любыя магчымасці пранікнуць у вярхі кітайскай улады. Яны вярбуюць прадстаўнікоў эліт, здабываюць сакрэтныя звесткі.
Але ў Кітаі іх чакае моцны адпор. Кітайскія спецслужбы пільна сочаць за замежнымі агентамі і жорстка караюць здраднікаў. Так, у 2010-2012 гадах яны выкрылі і знішчылі маштабную сетку агентаў ЦРУ ў сваёй краіне: было пакарана смерцю і кінута ў турму шмат высокапастаўленых службоўцаў, піша The Wall Street Journal..
Гэта быў цяжкі ўдар па амерыканскай разведцы, якая з тых часоў змагаецца за аднаўленне сваіх разведвальных магчымасцяў у Кітаі.
Цяпер умацаванне шпіёнскай сеткі ў Кітаі з'яўляецца адной з асноўных мэтаў ЦРУ і роднасных яму шпіёнскіх спецслужбаў ЗША. Гэта адбываецца на фоне агульнай змены амерыканскай палітыкі бяспекі: адыходу ад барацьбы з тэрарыстамі па ўсім свеце і факусаванні на падрыхтоўцы да магчымага канфлікту «вялікай дзяржавы» з Кітаем і Расіяй.
Пасля двух дзесяцігоддзяў палявання на тэрарыстаў амерыканская разведвальная супольнасць, якая зарабляе 100 мільярдаў долараў у год, занялася перападрыхтоўкай персаналу, перанакіраваннем шматмільярдных бюджэтаў і пераабсталяваннем сваёй шпіёнскай машыны, каб засяродзіцца на гэтых двух патэнцыйных праціўніках.
Яшчэ ў пачатку 2000-х аналітыкі ЦРУ пачалі часта папярэджваць, што Кітай не дрэмле і мае вялікія амбіцыі на сусветнай арэне. Сакрэтныя даклады выведкі пра Паднябесную, якія падаваліся ў Белы дом, урадавыя інсайдары называлі паміж сабой не інакш як «страшылкі пра Кітай». У іх гаворка вялася пра запланаваную мадэрнізацыю кітайскай Народна-вызваленчай арміі, будучае пашырэнне вайскова-марскога флоту Кітая і мэты Пекіна па размяшчэнні замежных базаў.
Менавіта тады ЦРУ вырашылі, што час прыспеў і, скарыстаўшыся карупцыяй у вярхах Камуністычнай партыі Кітая і ўрадавых міністэрствах, цішком завербавалі дзясяткі чыноўнікаў у якасці платных агентаў. Але ў выніку катастрафічнай няўдачы гэтая шпіёнская сетка была знішчаная, калі кітайскія ўлады аднаго за адным вылавілі здраднікаў у сваім асяроддзі.
Дагэтуль невядома, што пайшло не так і чаму няўдалыя шпегі атрымалі кулі ў патыліцу. Некаторыя лічаць, што ЦРУ ўсё-такі не дастаткова добра наладзіла сувязь з кітайскімі агентамі.
Знішчэнне шпіёнскай сеткі ЦРУ ўнутры Кітая адбылося акурат тады, калі лідарам КПК у канцы 2012 года стаў Сі Цзіньпінь, які праз некалькі месяцаў зрабіўся і старшынёй КНР. У тагачаснай адміністрацыі прэзідэнта ЗША былі на яго спадзевы як на больш ліберальнага лідара. Аднак, як паказаў час, таварыш Сі аказаўся шчырым аўтакратам і прыхільнікам даўніх камуністычных традыцый.
Кітай пад кіраўніцтвам Сі Цзіньпіна паводзіў сябе досыць агрэсіўна, пасягаючы на чужыя марскія тэрыторыі, выкрадаючы асабістыя даныя чальцоў урада ЗША і ладзячы вайсковыя вучэнні пад носам у суседняга Тайваня.
Кітай таксама ўзмацніў шпіянаж за людзьмі, часта выкарыстоўваючы сацыяльныя сеткі, такія як LinkedIn, каб звязацца з былымі супрацоўнікамі разведкі ЗША і вербаваць іх. Ён завербаваў, сярод іншых, Кевіна Патрыка Мэлары, былога афіцэра ЦРУ, які моцна залез у даўгі і прадаваў таямніцы за наяўныя грошы, у тым ліку асобы афіцэраў разведкі ЗША, якія павінны былі ехаць у Кітай. Мэлары быў асуджаны ў 2018 годзе. Адным словам, паводзіны на двоечку.
Апошнія падзеі, такія як уварванне Расіі ва Украіну і канфлікт паміж Ізраілем і ХАМАСам, часова адцягнулі ўвагу ЦРУ ад Кітая.
Але нават нягледзячы на гэтыя праблемы, адміністрацыя Байдэна вызначыла Кітай самай вялікай пагрозай амерыканскай бяспецы. Цяпер гэта негалосны вораг нумар адзін.
Адпаведна, ЦРУ павялічыла бюджэт і рэсурсы, выдзеленыя амерыканскай місіі ў Кітаі за апошнія тры гады. Быў створаны Цэнтр кітайскай місіі — а гэта адзіны цэнтр такога кшталту, створаны пад эгідай ЦРУ, што толькі падкрэслівае сур’ёзнасць намераў Штатаў.
Але ж, вядома, і Кітай не лыкам шыты: за апошнія дзесяць год ён зрабіў вялізны тэхналагічны і эканамічны скачок наперад.
У дзяржаве Сі Цзіньпіна дзейнічаюць ледзь не оруэлаўскія сістэмы сачэння, якія значна ўскладняюць жыццё Штатам і робяць шпіёнскія аперацыі ўнутры краіны амаль немагчымымі.
Тым не менш, аднаўленне шпіёнскага патэнцыялу і атрыманне інфармацыі пра планы кіраўніцтва Кітая застаюцца найважнейшымі мэтамі для ЦРУ.
Пачынаючы ад 2020 года, ЦРУ ды іншыя шпіёнскія агенцтвы ЗША скарацілі выдаткі на барацьбу з тэрарызмам і іншыя мэты, у тым ліку на Блізкім Усходзе, каб прафінансаваць праграмы па пранікненні ва ўрад Кітая.
Дакладныя лічбы засакрэчаныя, але чыноўнікі апісваюць бюджэтныя змены як значныя.
Чытайце таксама:
Лукашэнка і Сі Цзіньпін абмяняліся падарункамі. Колю падарылі кітайскі спартыўны касцюм
Байдэн пасля сустрэчы з Сі Цзіньпінам назваў таго дыктатарам
