Мінск, кансерваторыя
Аляксандр, 47 гадоў, вярнуўся з Чэхіі: «Адразу звярнуў увагу, што ў Мінску даражэйшыя прадукты»
«Рашэнне аб ад'ездзе я прыняў у пачатку 2021 года. Эміграваць вырашыў у Чэхію, таму што з 2002 года яна стала маёй любімай краінай з многіх прычын. Да гэтага думкі пераехаць у Чэхію былі, але важкіх перадумоў для ад'езду ў мяне не было, таму заставаўся ў Мінску ўвесь гэты час.
Унутранай барацьбы і перажыванняў пры пераездзе таксама не было. Хутчэй, была надзея на лепшую будучыню. Праўда, афармленне дакументаў і пошукі працы зацягнуліся праз кавідныя абмежаванні.
У Чэхію я дабраўся толькі ў пачатку лютага 2022-га. Прабыў я ў Чэхіі менш за год: ужо ў канцы снежня таго ж года вярнуўся назад у Беларусь праз канфлікт з працадаўцам.
У мае абавязкі ўваходзіў кантроль працы станка, а мой начальнік хацеў, каб я выконваў задачы за трох чалавек. Пры гэтым, паводле ягонага пераканання, мне патрэбна было быць на месцы па 12 гадзін 5 дзён на тыдзень, а плаціў ён як за аднаго чалавека, які працуе 8 гадзін у дзень.
Мяне спрабавалі падмануць на грошы, але юрыдычна яны не мелі рацыі і блефавалі, таму ім давялося проста адпусціць мяне і падпісаць заяву аб звальненні. Праўда, аказалася, што ў таго працадаўцы былі сувязі з міграцыйнай паліцыяй, таму ў адплату яны анулявалі мне працоўную карту і так закрылі мне магчымасць перайсці ў іншую кампанію. Давялося вяртацца ў Мінск.
У Беларусь ехаў праз мяжу з Польшчай на аўтобусе. У пашпарце ў мяне стаяла толькі выязная чэшская віза. У Чэхіі сказалі, што яе дастаткова для выезду, але польскія памежнікі знялі мяне з аўтобуса, пратрымалі 10 гадзін на мытні і паставілі забарону на ўезд у краіну на паўгода.
У мяне не было суправаджальнага дакумента для выезду з польскага боку. Аказалася, што гэты дакумент абавязковы, — а чэшскія прадстаўнікі адгаварылі мяне рабіць яго, сказаўшы, што я змагу выехаць і без яго. Памыліліся. Было крыўдна, але перажыў.
Пасля вяртання адразу звярнуў увагу на залішнюю пышнасць ва ўпрыгожванні горада. Ілюмінацыя, якая натыканая ўсюды і пастаянна свеціцца. Безгустоўныя ўпрыгажэнні з пункту гледжання дызайну.
У Чэхіі кожны муніцыпалітэт упрыгожвае горад з уласнага бюджэту. У Беларусі відавочна ідзе «засваенне» чужых грошай, якіх не шкада.
У чым менавіта выяўляецца безгустоўнасць, мне складана вызначыць. Але вось з навагодняй ілюмінацыяй быў перабор. Магчыма, рабілі і раней, але я не заўважаў, наколькі гэта ўбога. А вось пасля таго, як пажыў у Чэхіі і ўбачыў, як яны там усім займаюцца, недарэчныя ўпрыгажэнні горада ў чырвона-зялёных колерах вельмі кідаюцца ў вочы.
Заўважыў, што цэны на ежу ў крамах і кавярнях у нас вышэйшыя, чым у Чэхіі. Адзіны прадукт, які таннейшы ў Мінску, — курыныя яйкі. Там яны каштуюць каля 5 руб., калі пераводзіць з крон.
Вось свініну, напрыклад, там я купляў прыкладна па 8 руб., а ў Мінску такога кшталту мяса каштуе каля 14 руб. У мінскім рэстаране цана на вэнджаныя рэбры за паўкіло — каля 40 рублёў, прычым саміх рэбраў было менш за палову вагі. У Чэхіі я плаціў 25 руб. за 500 грамаў чыстага мяса на рэбрах. Кошт піва тут у 2-3 разы вышэйшы, прычым тое, што прадаецца ў мінскіх барах, часта добрым півам назваць складана.
Цяжка сказаць, як змяніліся людзі за час маёй эміграцыі. За некалькі гадоў я моцна абмежаваў кола зносін: не бачу сэнсу мець зносіны з прыхільнікамі рэжыму ці вайны ва Украіне. Ды яшчэ многія сябры і знаёмыя таксама з'ехалі з Беларусі. Прычыны ад'езду падобныя з маімі.
Адносіны з тымі, з кім засталася сувязь, не змяніліся. Па прыездзе злавіў сябе на думцы, што быццам бы нікуды і не з'язджаў. Магчыма, прайшло занадта мала часу і я не паспеў «ачэхіцца». Магчыма, з-за ўзросту ці яшчэ чагосьці складана змяняцца ўнутры і хутка падладжвацца пад навакольныя рэаліі. У кожным разе, чужым я ў Мінску дакладна сябе не адчуваю.
Наконт рэпрэсій не хачу гаварыць. Мне складана і хвалююча разважаць на гэтую тэму, пакуль я знаходжуся ў Беларусі. Ніякага пачуцця віны або сораму за тое, што з'ехаў і вярнуўся, я таксама не адчуваю.
Я хацеў жыць лепш, навошта мне апраўдвацца ў гэтых жаданнях? Я б зноў паехаў у Чэхію, але праз удзел Беларусі ў вайне візы беларусам больш не выдаюць.
У планах пакуль жыць у Мінску; магчыма, праз час нешта зменіцца і я зноў эмігрую, але пакуль проста чакаю.
Мінск, вуліца Куйбышава
Максім, 22 гады, вярнуўся з Балі: «У горадзе нічога не змянілася, акрамя ўнітаза ў кватэры бацькоў»
«З'ехаў я ў кастрычніку мінулага года праз вайну. Памятаю, кожны дзень тады быў вельмі трывожным: засынаючы, я проста не ведаў, чаго чакаць раніцай. Страхі і перажыванні паволі назапашваліся.
Прыкладна ў той перыяд яшчэ пачалася мабілізацыя ў Расіі, і я канчаткова перастаў разумець, наколькі бяспечна заставацца ў Беларусі. Тады вырашыў, што мне трэба проста апынуцца ў такім месцы, на якое ўсе гэтыя жудасныя навіны ніяк не будуць уплываць.
З такімі думкамі я прыляцеў на Балі. Нейкага ўнутранага канфлікту пры пераездзе ў мяне не было. На той час я яшчэ займаўся з псіхатэрапеўтам, таму асабліва глыбока аналізаваў свае пачуцці і эмоцыі пры зборах.
Акрамя жадання апынуцца ў бяспецы, мне па-сапраўднаму было цікава пажыць у іншых умовах. Балі — гэта ж абсалютна іншы свет, адрозны ад Беларусі. Мне жудасна хацелася заглыбіцца ў новае асяроддзе. У цэлым пра гэты досвед я не шкадую.
Вярнуцца ў Беларусь вырашыў збольшага з-за фінансавых прычын. Я IT-распрацоўшчык у беларускай кампаніі. І ў нейкі момант зразумеў, што грошай на балійскае жыццё ў мяне стала не так ужо і шмат. Вырашыў вярнуцца дадому збольшага для таго, каб знайсці лепшую прапанову па працы.
З маім сябрам, з якім мы разам пераехалі, было вельмі цяжка. У нас выдатныя адносіны, але, калі вы вымушаныя ледзь не 24/7 знаходзіцца разам без магчымасці прагуляцца з іншымі людзьмі, становіцца цяжкавата. Мы асабліва ні з кім не знаёміліся на Балі, таму што практычна заўсёды днём працавалі. У такім рытме цяжка завесці новых сяброў.
Склаўшы гэтыя фактары, я прыняў рашэнне прыляцець назад у Беларусь. Вярнуўся я вясной, дабіраўся дадому праз Маскву. Мяжу Расіі і Беларусі мы прайшлі досыць хутка. Ніякіх асаблівых працэдур не было, толькі стандартная праверка пашпарта. Нікога з цягніка не знялі, наколькі я ведаю.
Мінск, вуліца Зыбіцкая
Страху перад вяртаннем у Беларусь не было. Я разумеў, што мяне наўрад ці могуць за нешта затрымаць: у мяне «чыстыя» сацсеткі, у інтэрнэце я вяду сябе вельмі акуратна. Ехаў, наадварот, з прыемным думкамі аб сустрэчах з сябрамі і бацькамі.
Першы тыдзень у Мінску жыў нібы ў нейкім кокане і толькі потым пачаў займацца больш важнымі і працоўнымі пытаннямі.
Мне хацелася спачатку сустрэцца з усімі, пабадзяцца па горадзе. На Балі мне вельмі бракавала гэтых двух пунктаў: людзей і прагулак.
Звычайна мы там ганялі на байках і тусілі толькі адзін з адным. У Мінску было вельмі прыемна вярнуцца да пэўнай незалежнасці адзін ад аднаго і проста хадзіць па знаёмых вуліцах.
Адзінае, на што я звярнуў увагу ў Мінску, — холад. На Балі я ўвесь час хадзіў у адных футболках і шортах. Апранаць нешта цяплейшае за худзі я адвык. У астатнім у глабальным сэнсе Мінск застаўся такім жа, якім і быў, калі я ад'язджаў. Нават новыя ўстановы асабліва не кідаюцца ў вочы.
За апошнія пару гадоў я прывык, што ў Мінску ўвесь час нешта закрываецца, а праз час там з'яўляецца новая кавярня або лакацыя. Гэта звычайны працэс. Ён мяне ўжо не здзіўляе. Чырвона-зялёныя сцягі ўсюды на вуліцах таксама ўжо не напружваюць. Я адчуваю, што іх стала больш, але я з імі змірыўся.
У Чыжоўцы пачалі будаваць новы мікрараён. Цікава, што яго падмурак заклалі, толькі калі я з'ехаў, і за такі кароткі тэрмін яны ўжо нешта там узвялі. Крута, але вялікіх эмоцый у мяне ўсё роўна ад гэтага не ўзнікла.
Значна мацней я здзівіўся таму, што мае бацькі за час маёй адсутнасці паспелі памяняць унітаз. Гучыць дзіўна, але калі 20 гадоў твайго жыцця ты бачыў зялёны ўнітаз, а цяпер ён пунсовы, то ўзнікаюць незразумелыя адчуванні ўнутры. Як быццам вось менавіта гэта стала яркім паказчыкам таго, што свет усё ж не стаіць на месцы і што час і ў Беларусі не спыніўся.
Успомніў фразу адной знаёмай, якая казала, што ў Мінску адчувае сябе іншаземкай, якой загрузілі ў галаву карту. У мяне такога не было. Я проста вярнуўся дадому і атрымліваў асалоду ад гэтага.
Першы час было нязвыкла размаўляць на рускай мове і ўсюды бачыць надпісы на кірыліцы. На Балі я практычна заўсёды меў зносіны на англійскай і ў Мінску спачатку таксама ў размовах з сябрамі пастаянна ўстаўляў англійскія словы, таму што забываў іх пераклад. Выглядала так, нібы я раблю гэта адмыслова, але я праўда адвык гаварыць інакш. Сябры толькі смяяліся з мяне: «Эмігрант вярнуўся!»
З блізкімі людзьмі зносіны не змянілася. Так, многія мае сябры з'ехалі, але яны зрабілі гэта раней за мяне, таму цяпер у Беларусі ўсё роўна засталося даволі шмат прыяцеляў. Я стараўся падтрымліваць з імі цесную дыстанцыйную сувязь, таму асабліва не адчуў нейкай прорвы паміж намі.
Шмат хто з беларусаў, якія засталіся ў Беларусі, усё роўна задумваецца пра тое, каб з'ехаць калі-небудзь. Заўважыў, хутчэй, з боку бацькоў большую ўвагу да сябе. Яны зразумелі, што я ў любы момант магу зноў з'ехаць куды-небудзь. І ёсць шанец, што я ўжо не вярнуся дадому. Думаю, таму яны цяпер вельмі акуратна і старанна маюць зносіны са мной, вельмі апякуюцца.
Чытайце таксама:
